گروه مردم :

 شنبه 19 شهریور:

مهستان ایران مهرداد سوم را از شاهی برکنار کرد، دهم سپتامبر سال 56 پیش از میلاد مهستان Mehestan (سنای ایران) در پی وصول شکایتهای متعدد از مهرداد سوم، با اکثریت آراء وی را از شاهی ایران برکنار کرد و برادرش «ارد Orod» را به شاهی برگزید. مهرداد سوم با این که در دوره کوتاه سلطنت خود در جنگ با رومیان و طوایف غیرایرانی آن سوی سیردریا به پیروزی نائل شده بود مردی خودسر و ستمگر بود و دست به تصفیه بدون دلیل مقامات کشوری و لشکری زده بود و بدون دادرسی، به چند مورد مصادره اموال اقدام کرده بود و باعث گسترش نارضایی در کشور شده بود.

 یکشنبه 20  شهریور:

 جنگ هرمزدگان و روی کار آمدن دودمان ساسانیان، پاره‌ای از مورخان، یازدهم سپتامبر سال 226 میلادی (شهریور ماه) را سالروز جنگ هرمزدگان (نزدیکان بهبهان) ذکر کرده اند و از آن به نام جنگ داخلی ایرانیان نام برده اند. در این جنگ اردشیر پاپکان حاکم پارس بر اردوان پنجم شاه اشکانی غلبه کرد که با کشته شدن وی حکومت 476 ساله اشکانیان پایان یافت. اردشیر برغم علاقه ای که به کرمان داشت و پیش بینی می شد که این شهر را مرکز حکومت خود قرار دهد، پایتخت را از تیسفون (کنار دجله و 35 کیلومتری جنوب بغداد امروز) منتقل نکرد.

 دوشنبه 21  شهریور:

 تصرف تراکیه برای ایران، 12 سپتامبر سال 492 پیش از میلاد «مردونیا ــ مردونیه» ژنرال ایرانی که از سوی داریوش مامور حل مسئله منطقه ایونی (یونانی نژاد های آناتولی و جزایر دریای اژه) شده بود تراکیه را تصرف کرد (تراکیا، منطقه وسیعی در اروپای جنوبی است که غرب و شرق و جنوب آن را سه دریای سیاه، اژه و مرمره محدود می کنند و اینک در سه کشور ترکیه، بلغارستان و یونان قرار گرفته است ـ استانبول اروپا در تراکیه قرار دارد). مردونیا که داماد داریوش و شوهر آرتوزوسترا (تلفظ، یونانی است) بود پس از عبور از هلس پونت (داردانل) تراکیه را متصرف شده بود.

 روز سینما

 سه‌شنبه 22 شهریور:

سالروز جنگ ماراتن که 490 سال پیش از میلاد روی داد، 13 سپتامبر سالروز نبرد یک روزه ماراتن Marathon است که در سال 490 پیش از میلاد روی داد و نیروی دریابرد ایران در آن موفق نبود و با تحمل تلفات عقب نشینی کرد. داریوش بزرگ، تنها با هدف گوشمالی آتنی ها - نه تصرف آتن-  که یونانی زبانهای آسیای صغیر (شهرها و جزایر ایونی) قلمرو ایران را تحریک به شورش و نافرمانی می کردند یک سپاه پیاده و سوار را با کشتی روانه سرزمین اصلی یونان کرد که به صورت کشور-  شهر یا ایالات متحده اداره می شد.

 ثبت آتشکده زرتشتیان یزد و محوطه آن از 1313 خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران

 چهارشنبه 23 شهریور:

ضرب سکه «داریک» در ایران، چهاردهم سپتامبر سال 488 پیش از میلاد را روزی به دست داده اند که در آن روز داریوش بزرگ (Darius the Great) شاه وقت ایران دستور ضرب سکه ای را داد با وزن و شکل و عیار مشخص و یکنواخت تا واحد پول ایران قرارگیرد که مورخان یونانی در کتابهای خود آن را «داریک Daric (منتسب به داریوش)» نوشته اند. تا زمان رواج داریک، معاملات تجاری به صورت مبادله اجناس صورت می گرفت که کاری پیچیده بود و بازار همیشه نوسان داشت. ملل دیگر از طلا برای مبادله کالا و خدمات استفاده می کردند ولی نه بصورت سکه یکنواخت با عیار و وزن و شکل واحد. به عبارت دیگر تا سپتامبر 488 پیش از میلاد، بازرگانان و افراد شکل و عیار طلای «وسیله مبادله» را تعیین می کردند نه دولتها.

 روزی که هارون الرشید خلیفه عباسی شد، چهاردهم سپتامبر سال 786 میلادی هارون الرشید 23 ساله در بغداد بر جای برادر خود الهادی که تنها یک سال بر سر کار بود نشست و خلیفه پنجم عباسیان شد. وی پسر المهدی خلیفه سوم عباسی بود.

 پنجشنبه 24 شهریور:

زادروز ابوریحان بیرونی دانشمند بزرگ ایرانی، ابوریحان محمد بیرونی دانشمند بزرگ ایرانی15 سپتامبر 973 میلادی درمنطقه خوارزم که در قلمرو دولت سامانیان بود به دنیا آمد. طبق تقویم میلادی قدیم (ژولیان)، بیرونی پنجم سپتامبر آن سال متولد شده بود. زادگاه او که در آن زمان روستای کوچکی بود بعدا به «بیرونی» تجدید نام داده شده است. بیرونی که 75 سال عمر کرد 13 دسامبر سال 1048 میلادی (22 آذر) در شهر غزنه (افغانستان امروز) وفات یافت.

 آدینه 25 شهریور:

 روز بزرگداشت سالخوردگان در ایران باستان ، ایرانیان عهد باستان نخستین مردمی بوده اند که برای ادای احترام و بزرگداشت و سپاسگزاری از سالخوردگان روز مشخصی را در سال تعیین کرده بودند و این روز، 25 شهریور ماه هر سال بود و قدمت آن به 3 سه هزار سال می رسد. در آن زمان و تا 14 قرن پیش، روزهای هر ماه ایرانی نام خاص داشت و روز 25 شهریور "اشیش وانگ Ashish vangh" خوانده می شد که روز رحمت خدا، اخلاقیات و معنویات و روان پاک بود. 

  برگرفته از تارنمای دکتر انوشیروان کیهانی زاده