قنات‌های 2500 ساله گناباد در جنوب خراسان رضوی که عامل تولید و زندگی در این شهر کویری هستند با تدوام خشکسالی‌ها و كندن چاه‌های ژرف، دچار افت آبدهی شده و رو به خاموشی می‌روند.
  مردم گناباد برای زندگی در دشت‌های خشک این منطقه، نخست قنات وسپس زندگی را در آنجا ایجاد کرده‌اند و می‌توان گفت قنات جز جدایی‌ناپذیر زندگی مردم گناباد بوده و هست.
  قنات‌های گناباد دیرینگی زیادی داشته و در درازای زندگی خود آسیب‌های ناشی از بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله  بسیار دیده است.  خشکسالی در این شهرستان که از 12 سال پیش آغاز شده است شوند آن بوده كه افزون بر چشمه‌ها، 140 رشته قنات از 599 قنات گناباد کاملا خشک و دیگر قنات‌ها نیز با کاهش 10 تا 90 درصدی میزان آبدهی روبرو شوند. البته اعتبارات 300 میلیون تومانی هر ساله به این امر ویژه می‌شود اما جوابگوی خسارت‌های وارد شده به قنات‌ها نیست و اگر این قنات‌ها خشک شوند زندگی مردم با مشکلات بسیاری روبرو خواهد شد.
  به گزارش مهر، «محمد باقر جاهدی»، مدیر جهاد‌ كشاورزی گناباد گفت: «گناباد از جمله شهرهایی است که شهروندان آن از روزگاران كهن با بهره‌برداری از سفره‌های آب‌زیرزمینی روزگار می‌گذراندند، این شهرستان دارای 599 رشته قنات است که 107 رشته‌ی آن در بخش مرکزی و 492 رشته آن در بخش کاخک بهره‌برداری می‌شود و كندن چاه‌های ژرف شوند افت میزان آبدهی قنات‌ها می‌شود.»
  وی با بیان این‌كه، سطح زیر کشت قنات‌های باغی و زراعی و آییش 9200 هکتار بوده است که شمار 23 هزار بهره‌بردار از آن استفاده می‌کنند، گفت: «خشکسالی‌های پیاپی در شهرستان گناباد، شوند خشکیدن بیش از 140 رشته قنات شده و زندگی ساکنان این منطقه را که بیشتر کشاورز و دامدار هستند، دشوار کرده است.»
«هادی رفیع»، نایب رییس شورای شهر گناباد در این باره گفت: «قنات مظهر تمام و‌کمال پیشرفت علوم عملی و فناوری و تکنولوژی چندین هزارساله‌ی بشراست بنابراین می‌توانیم ادعا کنیم، تمام علومی‌ که امروزه به علوم زمین معروف شده‌اند، (زمین‌شناسی، توپوگرافی، آب شناسی، شناخت سفره‌های آب زیرزمینی، پوشش‌های گیاهی)، در ساخت یک قنات به كارگرفته شده‌است.»
  وی ادامه داد: «برای كندن قنات مهارت‌های ویژه‌ی، مهندسی، معماری، حفاری، مکانیک، آهنگری، نجاری، دباغی، ریسندگی و بافندگی به بهترین شکل لازم است.»
  «رفیع»، همچنین افزود: « تمدن گناباد پیرامون قنات شکل می‌گیرد و كندن قنات‌ بزرگی مانند قنات «قصبه» نیاز به نیروی انسانی ماهر، منابع مالی و ساختار اجتماعی و سیاسی ویژه‌ای است.»
  وی  یادآور شد: «شکل‌گیری دیرینگی تمدن در گناباد با توجه به شرایط آب‌و‌هوایی این منطقه که از زمان‌های كهن خشک و نیمه‌خشک بوده و هیچ رودخانه‌ی دایمی در این منطقه وجود نداشته و ندارد و آب منطقه از قنات‌ها تامین می‌شود، به پیشینه‌گی كندن قنات در این شهرستان برمی گردد.»
  وی با بیان این‌كه، قنات «رهن» یکی از قنات‌های فعال شهرستان گناباد است و هم اكنون ۲۵ لیتر در ثانیه آب دارد و بیش از ۳۵۰ نفر مالک در آن سهم دارند، گفت: «قنات‌های گناباد به شوند توان مالی پایین مردم لایروبی نشده و همچنین خرده مالکی بودن آن‌ها دچار مشکلات زیادی شده که حمایت‌های دولت را می‌طلبد.»
  «رفیع» همچنین افزود: «به جای این‌که با هزینه‌های سنگین‌تر آب را از جاهای دیگر منتقل کنیم می‌توان با هزینه‌ی کمتر و جانی دوباره در كالبد قنات‌ها این كار را انجام داد.»
  این نایب رییس شورای شهر گناباد ادامه داد: «ویژه كردن اعتبارات لازم برای طرح بزرگ و ملی آبخیزداری سیاه‌کوه درخواست مهم دیگری است که اگر انجام شود شوند افزایش میزان ذخیره‌ی آب‌های زیرزمینی و افزایش آبدهی قنات‌ها و جلوگیری از خسارت‌های ناشی از سیلاب‌ها می‌شود.»
  «امان الله نوروزی»، رییس اداره‌ی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد نیز گفت: «قنات «قصبه» كه در اكنون میزان آبدهی این قنات 150 لیتر در ثانیه است به عنوان یکی از پدیده‌های شگفت‌انگیز دست ساز انسان و نمادی از هم‌نوایی بشر با طبیعت، توجه بسیاری از رخدادنگاران و پژوهشگران را به خود جلب کرده است. با دادن طرحی مناسب این پدیده را می‌توان به مکان توریستی بسیار جذاب و دیدنی تبدیل كرد و لازم است در این‌باره برنامه‌ریزی منسجمی صورت بگیرد.»
  وی همچنین افزود: «تكه سفال‌های پراکنده در اطراف دهانه‌ی چاه حاکی از این است که رشته قنات «قصبه» نخستین کانال اصلی قنات گناباد بوده که در زمان هخامنشیان كنده شده و در پی آن رشته‌های دیگر در زمان‌های خشکسالی ایجاد شده است.»
  «نوروزی» در ادامه یادآور شد: «قنات قصبه‌ی گناباد در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و در حال حاضر کاندیدای ثبت جهانی است که كارهای آن در حال انجام است.»
  وی همچنین بیان داشت: «با توجه به این‌که قنات قصبه به عنوان منطقه‌ی نمونه‌ی گردشگری پذیرفته شده است طرح بازسازی و ایجاد مجتمع گردشگری قنات قصبه به كوشش سازمان میراث فرهنگی تهیه و فراخوان جذب سرمایه گذار نیز صورت گرفته است كه در صورت جذب سرمایه‌گذار و اجرای طرح گردشگری قنات قصبه تاثیرات بسیار چشمگیری در رونق اقتصادی منطقه و جذب گردشگر به شهرستان خواهد داشت.»