|
چهارتاقی ساسانی «خیرآباد» یا «فرزوک» در استان کهگیلویه و بویراحمد در برابر آسیب‌های حفر چاه نفت و نصب دکل است.
چهارتاقی ساسانی - دكل‌ها نیز در عكس دیده می‌شوند
به گزارش ایسنا، در مرز دو استان خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد رودی به نام خیرآباد جریان دارد. در سمت راست این رودخانه، یک چهارتاقی ساسانی به نام «خیرآباد» یا «فرزوک» است و در 100 متری آن نیز دو پل ساسانی و صفوی هستند.
به گفته‌ی یكی از دوست‌داران میراث فرهنگی،اكنون در فاصله‌ی 300 متری چهارتاقی و 200 متری پل‌ها، شرکت نفت فعالیت می‌کند و دست به كار نصب دکل، لرزه‌نگاری و حفر چاه شده است.
این فعال یادمان‌های فرهنگی گفت: «چهارتاقی خیرآباد از چهارتاقی‌های بی‌همتای کشور است که در آن، یکی از ارزشمندترین فرآیندهای معماری ساسانی، یعنی تبدیل مربع به کمک سه کنج یا سیل‌پوش به پلان دایره و ایجاد گنبد دیده میشود. همچنین این چهارتاقی از نظر پلان همچون چهارتاقی نیاسر است.»
به گفته‌ی وی این چهارتاقی و آن دو پل تاریخی، در پی لرزه‌نگاری‌های شرکت نفت، آسیب دیده‌اند، به‌ویژه این‌که این سازه‌های معماری استواربخشی نشده‌اند و بیم ویرانی و ترک برداشتن بخش‌هایی از آن‌ها می‌رود.
او گفت: «تا چند سال پیش، 90 درصد گنبد این بنا ، برجای بود، ولی آن‌‌اندازه به آن رسیدگی نشد که به این حال و روز دچار شد.»
ساخت و سازها، بر «لوت» و «کلوت‌های شهداد» که «تاریخ طبیعی» کویر ایران، نامیده میشود، سایه افکنده است، سایه‌ای که مرگش را چشم در راه است.
به گزارش مهر؛ کویر لوت تا چندی پیش یکی از دست‌نخورده‌ترین جاهای روی زمین بود که از این نگاه می‌شد آن را در جهان از اندک جاهایی برشمرد که کمتر پای انسان به آن رسیده است. اما با آگاهی از زیبایی‌های گردشگری کویر لوت که کلوت‌های شهداد، برجسته‌ترین بخش آن است، رفته‌رفته نگاه‌ها به این گستره، دوخته شد و در پایان، راه کرمان به نهبندان که به تنها راه دسترسی استان کرمان به خراسان جنوبی است، در این گستره، ساخته شد.
گرم‌ترین جای کره‌ی زمین همین‌جاست و کارشناسان از این بیم دارند که با گسترش گردشگری در این گستره و به ویژه گردشگری بی‌بندوبار، زیبایی دست‌نخورده‌ی کلوت‌ها، نازیبا شود.
مجتمع‌های رفاهی و دکل‌های مخابراتی، بلای جان کلوت
در کنار همه‌ی آسیب‌هایی که از گردشگری بدون برنامه به کلوت‌ها می‌رسد، آغاز ساخت کمپ‌های گردشگری و مجتمع رفاهی نیز در ویرانی کلوت‌ها، دست داشته است.
اما آن‌چه بر این نابودی دامن زده، نصب دکل‌های مخابراتی است. سال ١٣٨٩، مخابرات، دکلی را در کیلومتر 45 جاده شهداد – نهبندان، نصب کرد که شوند(:موجب) ویرانی بخشی از این منطقه و کلوت‌ها شد و اکنون بار دیگر در کیلومتر 100 این راه، بخشی از کلوت‌ها، برای نصب دکلی دیگر در حال ویران شدن است.
کلوت‌ها، غول‌های بزرگ شنی کویر شهداد
کلوت‌ها، غول‌های بزرگ شنی در میانه‌ی کویر شهداد هستند که به درازای 180 کیلومتر و پهنای نزدیک به 50 کیلومتر به مانند کمربندی در پیرامون کویر لوت جای گرفته‌اند و روبه‌روی آن‌ها نیز رودخانه‌ی شور و منطقه گندم بریان جای گرفته است که چشم‌انداز بسیار زیبا و بی‌مانندی را ساخته است.
به شوند(:دلیل) نمناکی رودخانه‌ی شور و شن‌های کویر و وزش باد در درازای میلیون‌ها سال، سازه‌های زیبا از شن به درازای چندین متر در این گستره ساخته شده است که خاورشناسان، از آن به نام «شهر وهم و خیال» و شهر «دیوان» یاد می‌کنند.
کلوت‌ها را که نگهبانان کویر نامیده‌اند، این روزها، خود نیاز به نگهبان دارند. نگهداری از این کلوت‌ها، از آن روی که متولی خاصی ندارند بر زمین مانده است. کلوت‌ها ثبت ملی نشده‌اند و میراث فرهنگی نیز هیچ ابزار قانونی برای نگهداری از کلوت‌ها ندارد و هر گونه کار عمرانی بدون دریافت مجوز از میراث فرهنگی انجام میشود.
زیرساختها نیاز است اما کلوت‌ها مهم‌ترند
«محمد جهانشاهی»، هموند(:عضو) انجمن بین‌المللی اکوتوریسم گفت: «در روزهای گذشته، کارهایی برای نصب دکل مخابراتی در دست انجام است ازاین‌رو، بخشی از این کلوت‌ها با لودر، ویران شده است.»
وی افزود: «گسترش زیرساختها در این گستره، بسیار نیاز است اما باید نگهداری کلوت‌ها در درجه نخست ارزش جای گیرد و نباید به بهانه‌های گوناگون، کلوت‌ها را ویران کرد.»
وی گفت: «می‌شد دکلی را با طول بیشتر در منطقه نصب کرد نه این‌که کلوت را برای نصب این دکل ویران ساخت.»
جهانشاهی با خورده‌گیری به این‌که، نگاه به گستره‌‌های بیابانی جدی نیست و به کویر به عنوان جایی برای گردشگری نگاه نمی‌شود، گفت: «کویر شهداد از شرایط ویژه‌ای در جهان برخوردار است.»
جهانشاهی با یادآوری افزایش رفت آمد به این منطقه پس از ساخت راه نهبندان گفت: «این راه درست از جایی گذشته که زیباترین چشم‌انداز کلوت‌ها را دارد و رفت و آمد ماشین‌ها روی کلوت‌ها، تاثیر گذاشته و به روشنی می‌توان ویرانی کلوت‌ها را دید.»
کلوت‌ها را به عنوان ژئوپارک ثبت کنید
وی افزود: «٥ سال پیش یک پوست شکلات هم در کویر شهداد بسیار به چشم می‌آمد اما شوربختانه این روزها، گردشگری غیرمسوولانه و بی‌توجهی برخی مسوولان به کویر آسیب زده است.»
وی گفت: «جشنواره و برنامه‌های گوناگونی در این گستره اجرا میشود. می‌گویند برای شناساندن کلوت‌ها است، اما پس از پایان جشنواره‌ها بسیاری از زباله‌های به جای می‌ماند و در کویر رها میشود.»
وی خواستار ثبت کلوت‌ها به عنوان ژئوپارک شد و گفت: «برخی سدها مانند هزینه‌ی بالای مطالعاتی تاکنون جلوی ثبت ملی کلوت‌ها را گرفته است اما این کار باید هر چه زودتر انجام شود تا میراث فرهنگی بتواند به گونه‌ی قانونی جلوی ویرانی‌ها را بگیرد.»
تاريخ : شنبه 17 دی 1390برچسب: کلوت شهداد, کلوت, شهداد, دکل, دکل مخابراتی, لودر, ژئوپارک, گندم بریان, بریان, , بنام خدا
|
تنها آب‌انبار هفت بادگیری جهان، در ریگزارهای یزد فرو مي‌رود |
|
|
|
|
| سورنا لطفي‌نيا : |
|
تنها آب انبار هفت بادگيري جهان، در روستاي تاريخي «عصرآباد» استان يزد، است. هفت بادگیر قد کشیده پيرامون آب انبار، همانند دکل های کشتی غرق شده در حال فرو رفتن زیر ریگزارهای کویر هستند.
به گزارش مهر؛ عصر آباد روستایی متروک است که تا 60 سال پیش نزديك به 50 خانوار در آن زندگی می‌کردند اما با خشک شدن كاريز(:قنات) محل زندگی خود را رها کرده و دیگر به آن‌جا بازنگشتند. نام پيشين این روستا «مجومرد» بوده و در زبان فارسی قدیم به نام مرد جویای محبت شهرت داشته است.
آب انبار هفت بادگیر موجود در این روستا بازمانده‌اي از روزگار قاجار است و در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۷۷۵۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
ویژگی بزرگ این آب انبار داشتن هفت بادگیر بلند است. هر بادگیر دارای چهار بادگير در هر سو است. آجر خشت خام، ساروج، گچ و قلوه سنگ عمده مصالح به‌کار رفته در این سازه است.
اما از آن‌جایی که روستای عصرآباد و روستاهای پيرامون آن همواره زير هجوم توفان های شنی است اکنون این آب انبار با همه‌ي هفت بادگیرش در حال فرو رفتن در میان تلی از شن‌های روان است، حال آن‌که هیچ گردشگری راه بدان‌جا ندارد و کمتر کسی آماده است کیلومترها از یزد فاصله بگیرد تا این سازه‌ي روبه نابودي را ببیند.
هر چند که سازمان میراث فرهنگی یزد چند سال پیش آب انبار را بهسازي(:مرمت) کرد اما از آن همه رسیدگی اکنون دیوار نوشته‌های روی آب انبار را می توان دید و حفاران غیرمجاز را که پيرامون این روستا، خاک‌ها را زیر و رو می كنند تا شاید عتیقه‌ای بیابند.
|
| 
تبادل لینک هوشمند